KOLONOSKOPİ VE GASTROSKOPİ SALGINI

 

 Diğer kanserlerde olduğu gibi mide ve bağırsak kanserinin erken teşhisinde gastroskopi ve kolonoskopinin bir anlamı yoktur. Çünkü bu kanserin bir kişide ne zaman meydana geleceği veya yaşamı boyunca oluşup oluşmayacağı belli değildir. Bu balık olmayan bir yere olta veya ağ atmaktan, rastgele bir yerde petrol aramaktan farklı bir şey değildir. Bu tetkikleri yaptırdıktan dört ay sonra ilerlemiş bir kanserle karşılaşmayacağınızı kimse size söyleyemez. Çok aşırı kanser fobisi ve paranoyası olanlara peşin peşin midelerini ve kalın bağırsaklarının tamamını  çıkartmaları tavsiye ediyorum. Bu bile onlarda bir bağırsak veya mide kanserinin gelişmeyeceğini garanti etmez. Ailesel meme kanseri hastası olup her iki memesini aldıran kişilerde bile meme kanseri gelişebilmektedir. Çünkü başka dokular içinde de meme hücreleri  bulunabilmekte ve buradan da kanser gelişebilmektedir.

Bu tür gereksiz tetkikler sırasında ve alınan biyopsilere bağlı bağırsak delinmeleri gibi komplikasyonlar görülebilmektedir. Gastroskopilerde yemek borusu yırtılmaları, kolonoskopilerde bağırsak delinmeleri de görülmektedir. Biyopsilerde elektrokoter kullanıldığı için yanan bağırsak duvarı sağlam görünse de, daha sonra delinebilmektedir.

Konuyu daha iyi anlamak için kendisinde mutlaka bağırsak kanseri gelişmesini beklediğimiz bir hastada kolonoskopi ile kanserin erken teşhisinin mümkü olup olmadığı varsayımı üzerinden zihinsel bir deney yapmakta yarar vardır.    

·      Lynch sendromu yüksek kolon kanseri riski olan otozomal dominant bir genetik durumdur. Yani bu genetik hastalığı olan herkeste kanser  gelişme olasılığı çok yüksektir. Lynch sendromunda polipozis fazla görülmediği için bağırsakta polip avcılığı da bir işe yaramaz. İleride kanser yapar diye bağırsaklardaki polipleri ayıklatmanın da bir faydası yoktur. Polip olmayan ve tahmin edilmeyen bir yerden veya başka bir organdan kanser başlayabilir. Burada kanserin ne zaman gelişeceğinin tahmin ederek  kolonoskopi yapılmasına hangi yaşta başlanması gerektiğini belirlemektir.  Lynch sendromunda ince bağırsak kanseri, pankreas kanseri, üreter/renal pelvis kanseri, safra yolu kanseri, beyin kanseri, prostat, meme kanseri riski de artmaktadır. Tehlike sadece bağırsak kanseri ile sınırlı değildir.

·     Önceden kanser gelişeceği bilindiği halde Lynch sendromu bulunan bir kişide kanseri nasıl erken teşhis edebiliriz? Kolonoskopi tetkiklerine doğumdan hemen sonra başlamak bir çözüm olabilir mi? Bu kadarı da biraz erken deyip, kaç yaşında kolonoskopi yaptırmaya başlamak gerekir? Bunlarda genellikle 40 yaşından sonra kanser geliştiği için bu yaştan itibaren kaç ay ara ile kolonoskopi yaptırmak düşünülebilir. Dört ayda bir kolonoskopi yaptırılırsa on yılda 30; üç ayda bir yaptırılırsa kırk defa kolonoskopi yaptırmak gerekebilir. Bence haftada bir kolonoskopi yaptırılması daha mantıklıdır. Bu kadar sık kolonoskopi yaptırılmasına rağmen gene de bir öncekinde kanser saptanmadığı halde ikincisinde    ilerlemiş bir kanserle karşılaşılması sürpriz olmamalıdır. Böyle bir vaka örneğini Sağlığın Karanlık Yüzü kitabımda anlatmıştım.

·         Acaba benim vücudumda kanser var mı? İleride kanser gelişecek mi paranoyası ile durmadan kanser tarama testleri ve tetkikleri yaptıran kişiler; ileride gelişecek kanserin önceden anlaşılmasını sağlayan bir tahlil ve tetkikin olmadığını; kanserin başlamadan teşhis edilemeyeceğini; teşhis edilse bile bu kişilerin  “geç teşhis edilmiş” denen kişilere göre daha uzun süre yaşayabileceklerini söylemek mümkün değildir. Gözlemlerime göre çok geç denebilecek dönemdeki bağırsak kanserli hastalarda bile (bağırsağın tamamen tıkandığı durumlar) iyi bir cerrahi girişimle hastaların çok uzun süre ve semptomsuz yaşaması mümkündür. Kanserli bölümün çıkarılamadığı durumlarda dâhi hastalar tahmin edilemeyecek kadar uzun yaşamışlardır. Kanserli dokunun ve segmentin geç çıkarılması vücutta zaten mevcut olan metastatik odakların daha geç faaliyete geçmesine ve geç metastaz ve nükslere neden olmaktadır. Sanıldığının aksine bu semptomun yok edilmesi iyi bir seyir sağlamaz. 

·          

·         Kanser tedavisinde semptomatik cerrahi girişimlerin yaşam süresi üzerine olumlu bir etkisi olmadığı göz önünde tutulursa ameliyat için çok acele etmenin bir mantığının olmadığı anlaşılacaktır. Bağırsak ve mide kanserlerinde semptomatik cerrahi girişim bağırsak devamlılığını sağladığı için hastanın yaşam süresini uzatır. Ameliyat ettiğim kanserli hastaların hepsi ameliyat ile kanserin tedavi edildiğini ve yok edildiğini sanıyordu. Cerrahi girişimden sonra iyileşme kanserden iyileşme olarak algılanıyordu.

·         Sağlık sistemimizde; her türlü gereksiz tahlil, tetkik, görüntüleme ve endoskopik muayene yöntemlerinin satılması ve pazarlanması ciddi bir salgın ve sağlık sorunu haline gelmiştir. İnsanlar bu şekilde her türlü mide-bağırsak hastalığının sebebinin anlaşılabileceğini ve kanserin ve ileride oluşacak kanserlerin de anlaşılabileceğini sanmaktadır. Bu tıbbi bir dolandırıcılık yöntemidir. Buna rağmen halk oluk oluk bu tür gereksiz tetkikleri yaptırmaya koşmaktadır.   10.8.2023   

                                                                     Uğur YILMAZ